مناطق آزاد محدوده‌های جغرافیایی هستند که با هدف حمایت از صنعت داخلی و تسهیل واردات، صادرات و ترانزیت کالا غالباً در نزدیکی مرزها و مبادی گمرکی ایجاد شده و قوانین محدودتر و تشریفات گمرکی ساده‌تری نسبت به سرزمین اصلی دارند. این محدوده‌ها از شمول بسیاری از قوانین سرزمین اصلی خارج هستند و به دلیل تسهیلات، امکانات، معافیت‌ها و امتیازهای در نظر گرفته شده برای آن‌ها، می‌توانند بستر مناسبی را برای تولیدکنندگان کالاهای صادراتی، بازرگانان و فعالان صنعت ترانزیت ایجاد کنند.

تمرکز اصلی در توسعه این مناطق، بر تشویق صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی، جذب سرمایه و فناوری‌های خارجی، تقویت کانال‌های ترانزیتی و تقویت جایگاه کشور در عرصه تجارت بین‌الملل است.

مزایای سرمایه‌گذاری و فعالیت در مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایران

مدیریت هر منطقه آزاد بر عهده یک سازمان واحد، تحت عنوان سازمان منطقه آزاد است و همین موضوع باعث می‌شود شرایط و روند سرمایه‌گذاری و تأسیس کسب و کار، در مناطق آزاد ایران بسیار سریع‌تر و ساده‌تر از سرزمین اصلی باشد. به عنوان برخی از مزایای سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امکان ثبت و مالکیت صد درصدی شرکت توسط افراد یا شرکت‌هایی با تابعیت غیر ایرانی
• آزادی کامل در ورود و خروج سرمایه و سود حاصل از فعالیت‌های اقتصادی
• دسترسی لجستیکی ویژه به کانال‌های ترانزیتی آسیا و اروپا
• معافیت گمرکی و تشریفات ساده‌تر در واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات تولید
• معافیت گمرکی و تشریفات ساده‌تر در صادرات و بازصادرات کالا
• معافیت از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی‌ها به مدت ۲۰ سال از زمان تأسیس
• سادگی در صدور روادید برای اتباع خارجی مشغول به کار در این مناطق
• تبعیت از قوانین کار مخصوص مناطق آزاد تجاری و صنعتی
• بهره‌مندی از خدمات بانکی و پولی انعطاف‌پذیر و مبادلات ارزی آسان از طریق بانک‌های ایرانی و شعب آنها در منطقه و کشورهای خارجی

کیش، قشم، چابهار، ارس، انزلی، اروند، ماکو و شهر فرودگاهی امام خمینی (ره)، در حال حاضر هشت منطقه آزاد تجاری- صنعتی ایران را تشکیل می‌دهند.

علاوه بر کلیات و اهداف کلان یاد شده، هر یک از این مناطق، با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی، اقلیمی و اجتماعی، اهداف و مأموریت‌های مخصوص به خود را دنبال می‌کنند که در صفحه اختصاصی هر منطقه قابل مشاهده است.